W świecie, gdzie talent stanowi najcenniejszy zasób, wiele organizacji wciąż pomija ogromną pulę utalentowanych osób – neurodywergentnych specjalistów. Czy wiesz, że w Polsce jedynie 2% osób w spektrum autyzmu znajduje zatrudnienie, podczas gdy w Unii Europejskiej ten wskaźnik wynosi około 10%? To nie tylko kwestia społecznej sprawiedliwości, ale przede wszystkim niewykorzystana szansa biznesowa[^1].
Wymierne korzyści, które zaskakują
Liczby mówią same za siebie – i są naprawdę imponujące. Według badań przeprowadzonych przez JP Morgan Chase, pracownicy w spektrum autyzmu osiągają produktywność wyższą o 48% w porównaniu do ich neurotypowych kolegów[^2]. Ten globalny gigant finansowy raportuje również zadziwiający wskaźnik retencji – niemal 99% zatrudnionych osób autystycznych spełnia lub przekracza oczekiwania, pozostając w firmie na dłużej niż średnia branżowa[^3].
Ernst & Young, który zatrudnił ponad 300 osób neuroróżnorodnych w swoich Centrach Doskonałości, potwierdza te obserwacje[^4]. Zespoły mieszane pod względem neurologicznym wykazują nawet 30% większą produktywność od standardowych[^5]. Firmy z inkluzywnymi warunkami pracy raportują wzrost przychodów o 28%, wzrost przychodów z marży o 30% i nawet dwukrotnie większy dochód netto w porównaniu do firm bez takich praktyk[^6].
To nie są odosobnione przypadki – to powtarzalny wzorzec.
Unikalne kompetencje, których potrzebujesz
Co sprawia, że neurodywergentni pracownicy osiągają tak imponujące wyniki? Wszystko zaczyna się od ich unikalnych predyspozycji:
- dokładność i skrupulatność w analizie danych i kontroli jakości,
- wyjątkowa zdolność dostrzegania wzorców i anomalii,
- koncentracja na zadaniach przez długi czas bez utraty efektywności,
- lojalność i przywiązanie do organizacji, która ich docenia,
- nieszablonowe rozwiązywanie problemów z nowej perspektywy.
Praktyczne przykłady? W JPMorgan autystyczna analityczka odkryła lukę bezpieczeństwa w systemach ładowarek do aut elektrycznych na długo przed nagłośnieniem problemu[^7]. W Izraelu osoby w spektrum autyzmu stały się bezcennymi specjalistami w analizie zdjęć satelitarnych dla wojska, dostrzegając szczegóły pomijane przez innych analityków[^8].
Firma Ultranauts, zatrudniająca ponad 75% osób neurodywergentnych, chwali się zerowym poziomem błędów krytycznych w testach dostarczanych klientom[^9]. To nie przypadek – to rezultat wyjątkowych zdolności ich zespołu.
Od teorii do praktyki: jak zacząć?
Budowanie kultury neuroróżnorodności może wydawać się wyzwaniem, ale nie musi takim być. Oto trzy praktyczne kroki, od których warto zacząć:
1. Dostosuj proces rekrutacji
Standardowa rozmowa kwalifikacyjna to często bariera nie do pokonania dla osób neurodywergentnych – nie dlatego, że brakuje im kompetencji, ale przez format, który nie pozwala im zabłysnąć.
Microsoft zrewolucjonizował swoje podejście, wprowadzając kilkudniowe Akademie Talentów, gdzie kandydaci mogą zademonstrować umiejętności praktyczne zamiast „sprzedawać się” podczas stresującej rozmowy[^10]. Podobnie Goldman Sachs oferuje 8-tygodniowe płatne staże dostosowane do potrzeb osób neurodywergentnych[^11].
2. Stwórz przyjazne środowisko pracy
Neurodywergentni pracownicy często potrzebują niewielkich dostosowań, które znacząco zwiększają ich efektywność:
- elastyczne godziny pracy dopasowane do indywidualnych krzywych produktywności,
- możliwość pracy zdalnej lub hybrydowej (pandemia pokazała, że 4 na 5 osób autystycznych preferuje ten model)[^12],
- strefy ciszy w biurze dla zadań wymagających koncentracji,
- jasna, precyzyjna komunikacja – bez dwuznaczności i ukrytych oczekiwań.
3. Zapewnij wsparcie mentora lub job coacha
Programy takie jak SAP Autism at Work czy EY Neurodiversity Center of Excellence udowodniły, że przydzielenie mentora jest kluczem do sukcesu. Mentor pomaga neurodywergentnej osobie zrozumieć niepisane zasady kultury organizacyjnej i skutecznie komunikować swoje potrzeby.
Neuroróżnorodność w Polsce – moment na przełom
Liderzy tacy jak Microsoft, SAP czy EY już zrozumieli, że neuroróżnorodność to nie działalność charytatywna, ale strategiczna inwestycja. W Polsce stoimy u progu podobnej rewolucji.
Według analizy Polskiego Instytutu Ekonomicznego, brak aktywności zawodowej osób autystycznych kosztuje polską gospodarkę około 17 miliardów złotych rocznie. Wzrost zatrudnienia w tej grupie mógłby zwiększyć PKB Polski o 1,2% średniorocznie[^13] – to liczba, której żadna firma ani gospodarka nie powinna ignorować.
Polski oddział EY uruchomił w 2022 roku Neurodiversity Center of Excellence we współpracy z asperIT, gdzie w pilotażowej edycji przeszkolono ponad 50 pracowników firmy w zakresie komunikacji z osobami neurodywergetnymi. Do zespołu cyberbezpieczeństwa dołączyło 5 osób neuroróżnorodnych, które wniosły cenne umiejętności wykorzystywane w projektach wewnętrznych i dla klientów[^14]. Więcej informacji o tym projekcie można znaleźć na stronach EY: EY Neurodiversity Center of Excellence w Polsce oraz Neurodiversity Center of Excellence – druga edycja.
Od czego zacząć w Twojej organizacji?
W asperIT wierzymy, że droga do kultury neuroróżnorodności nie musi być trudna ani kosztowna. Pomagamy organizacjom przejść przez ten proces krok po kroku:
- audytujemy obecne procesy rekrutacyjne i środowisko pracy pod kątem barier dla osób neurodywergentnych,
- szkolimy zespoły HR i kadrę zarządzającą z efektywnej komunikacji i współpracy z osobami neurodywergetnymi,
- wspieramy przy tworzeniu dedykowanych ścieżek zatrudnienia dla osób w spektrum autyzmu i z ADHD,
- oferujemy długofalowe wsparcie mentorów i job coachów.
63% polskich firm deklaruje gotowość zatrudnienia osoby w spektrum autyzmu przy odpowiednim wsparciu[^15]. Czy Twoja organizacja jest wśród nich?
Pierwszy krok ku zmianie
Neuroróżnorodność to nie tylko kwestia społecznej odpowiedzialności – to strategia biznesowa, która przekłada się na wymierne wyniki. Wzrost produktywności o 48%, niemal stuprocentowa retencja pracowników, dwukrotnie większy dochód netto – te liczby mówią same za siebie.
Zapraszamy do kontaktu z ekspertami asperIT – pomożemy zidentyfikować obszary, w których neurodywergentni pracownicy mogą wnieść największą wartość do Twojej organizacji i przeprowadzimy Cię przez proces ich skutecznej integracji.
Tam, gdzie inni widzą ograniczenia, my dostrzegamy potencjał. Odkryj go wspólnie z nami.
Jesteś zainteresowany wprowadzeniem neuroróżnorodności w swojej organizacji? Skontaktuj się z nami: kontakt@asperit.org lub odwiedź stronę www.asperit.org, by dowiedzieć się więcej o naszych usługach audytu, szkoleń i wsparcia przy rekrutacji neurodywergentnych talentów.
Źródła:
[^1]: Polski Instytut Ekonomiczny & Fundacja JiM – raport „Droga do otwarcia rynku pracy w Polsce dla osób autystycznych”, 2022, https://pie.net.pl/wp-content/uploads/2023/03/PIE-JiM-Raport-Droga-do-otwarcia-rynku-pracy-w-Polsce-dla-os%C3%B3b-autystycznych.pdf[^2]: „How JPMorgan Chase’s Autism at Work program aims to expand the talent pipeline”, https://www.jpmorganchase.com/news-stories/how-jpmorgan-chases-autism-at-work-program-is-experiencing-a-virtual-expansion
[^3]: „Supporting and celebrating autism in the workplace” – Brunel University London, https://www.brunel.ac.uk/news-and-events/news/articles/Supporting-and-celebrating-autism-in-the-workplace
[^4]: „Unique job site can help neurodivergent people find meaningful work — while being themselves” – Microsoft Source, https://news.microsoft.com/source/features/digital-transformation/unique-job-site-can-help-neurodivergent-people-find-meaningful-work-while-being-themselves/
[^5]: „Neurodiversity Is a Competitive Advantage” – Harvard Business Review, https://hbr.org/2017/05/neurodiversity-as-a-competitive-advantage
[^6]: Dane z raportu „Wsparcie osób neurodywergentnych na rynku pracy (2019-2024)”
[^7]: „Proven Value: Autism at Work” – JPMorgan Chase case study, https://www.jpmorgan.com/commercial-banking/insights/proven-value-autism-at-work
[^8]: „Israel: Inside Program Recruiting Autistic Soldiers for IDF” – Business Insider, https://www.businessinsider.com/idf-israel-defense-forces-autism-2016-1
[^9]: „Unique job site can help neurodivergent people find meaningful work — while being themselves” – Microsoft Source, https://news.microsoft.com/source/features/digital-transformation/unique-job-site-can-help-neurodivergent-people-find-meaningful-work-while-being-themselves/
[^10]: „The Neurodiversity @ Work Employer Roundtable and nonprofit Disability:IN are launching the Neurodiversity Career Connector, a job search portal for neurodivergent candidates” – Microsoft Stories
[^11]: „Goldman Sachs to hire more people with autism, dyslexia and other disorders” – Fox Business
[^12]: „4 reasons why remote work is great for autistic employees” – Autism Insights
[^13]: „Wzrost aktywności zawodowej osób autystycznych przyniósłby państwu wpływy rzędu nawet 12 mld zł rocznie” – Polski Instytut Ekonomiczny
[^14]: „EY Neurodiversity Center of Excellence w Polsce” – EY Polska
[^15]: Polski Instytut Ekonomiczny & Fundacja JiM – raport „Droga do otwarcia rynku pracy w Polsce dla osób autystycznych”, 2022
